menu

Oudejaarsavond of Silvesteravond

Alice Woutersen 

Wat maakt de oudejaarsavond of Silvester avond zo bijzonder? In de christelijke wereld wordt deze avond uitbundig gevierd. Een avond van terugkijken een avond van goede voornemens voor het volgende jaar. Het lijkt op de godheid Janus, waar onze maand Januari naar vernoemd is: terugkijken en vooruitkijken.

Is het werkelijk een bijzondere avond of hebben wij het er alleen maar van gemaakt? In een voordracht vertelt Steiner dat de mens juist op deze avond even helemaal vrij kan staan van alle invloeden, die hem of haar omspoelen. Een moment helemaal eerlijk t.o.v. jezelf, je engel en de werelden die je omringen. Hoe kan ik daar een verhouding toe vinden? Ligt het geheim besloten in de dertien heilige nachten?

24 dec wordt wel de Adam en Eva dag genoemd en is een herinnering aan het paradijs maar ook aan de zondeval (afzonderingsval). De nacht van 24 op 25 dec. is de Kerstnacht en kan als de eerste van de heilige nachten geteld worden. In dat geval zijn er dus 13 heilige nachten.

Wanneer wij hiervan uitgaan, dan komen wij een bijzondere wetmatigheid tegen:

In de kerstnacht werd Jezus geboren, op 6 januari vond de doop in de Jordaan plaats (Epifanie) en in de 8ste heilige nacht valt het Silvesterfeest ( oud en nieuw) en dan volgen er nog 5 nachten tot 6 jan.

Je ziet hier een verdeling van 8 + 5.
8 + 5 = 13 en bij benadering geldt ook 5 : 8 = 8 : 13.

Dit lijkt voor menigeen een flauw reken sommetje, maar dat is het niet. Wij hebben hier te doen met de verdeling volgens de zogenaamde Gulden Snede. De gulden snede verdeelt een eenheid op zo'n manier in twee delen, dat de eenheid in de zelfde verhouding staat met het grootste deel als het grootste deel tot het kleinere deel: A : B = B : C en A + B = C.

Deze verdeling volgens de Gulden Snede wordt in schilderkunst en fotografie veel ge­bruikt. De ziel van de mens ervaart een kunstwerk dat aan deze verhouding gehoorzaamt als harmonisch. In de Renaissance was dit zelfs de schoonheidsnorm voor kunst en archi­tectuur.

In het latijn wordt deze verdeling sectio aurea of sectio divina genoemd en dat laatste betekent goddelijke snede, dus de deling door god. Ook in de griekse oudheid was dit al bekend en werd het verbonden met de schepping van de wereld. In de mysteriewijsheid waar Pythagoras mee verbonden was, werd deze gulden snede al gebruikt. In ons taalgebruik zou je kunnen zeggen: "In het oerbegin deelde de Schepper (de Logos) de oer-eenheid en zo ontstond de oer-tweeheid. Hij verdeelde de oer-eenheid volgens de verhouding van de Gulden Snede."

Deze deling van de oereenheid was nodig om een omgeving te scheppen waarin de mens zich zou kunnen ontwikkelen. De mens is voorbestemd om vrij te worden en in zichzelf de liefde te ontwikkelen. Tijdens dit wordingsproces zal de mens deze deling ook weer moeten helen. De tweeheid moet weer tot een eenheid worden. Dit kan de mensheid niet op eigen krachten, hiervoor zijn de krachten nodig die Christus door het Mysterie van Golgotha, voor de mensen ontwikkeld heeft. Centraal in dit proces staat dus de Logos. Hij is deler (schepper) en heler ( Christus-Jezus).

Als het de mensheid lukt om de ontwikkeling te gaan en bewust het helingsproces (m.b.v. de christuskracht) ter hand te nemen, dan kan in de verre toekomst de kosmos van "Vrij­heid en Liefde" ontstaan. Als ons dat lukt dan zal de mensheid zijn doel bereikt hebben en tot tiende hierachie worden (de engelen behoren tot de negende hierachie).

Wanneer wij nu terug gaan naar de dertien heilige nachten en proberen na te voelen wat voor sfeer deze dagen en nachten voor ons hebben, dan beleven wij een scheiding in de Silvers te macht (oud en nieuw). Nieuwjaarsdag voelt heel anders dan oudejaarsdag. De oudejaarsnacht zou de 8ste nacht zijn en hier zie je weer 8 en 5. Heeft dit te maken met dit scheppings- of delingsgeheim? Het is de nacht, die de 13 heilige nachten volgens de gulden snede verdeelt.

Is het de nacht van de deler en de heler? Dus van de Logos of Christus?

Het is de nacht waarin wij ons even bezinnen op alles waar wij mee bezig zijn en ook hoe wij verder willen gaan (als dit niet verdron­gen wordt door al het feestgedruis). Het is een nacht waarin wij even een soort overzicht kunnen hebben, "even vrij zijn". Geven wij onszelf de gelegenheid dit bijzondere tijdstip te beleven? Misschien zouden wij er wat tijd voor in kunnen ruimen. Een moment van stilte, bezinning of meditatie? Uit ervaring weet ik dat stilte en bezinning of meditatie een goede start zijn voor het nieuwe jaar. Voornemens die je op oudejaarsavond voorneemt hebben een wijder draagvlak dan op andere tijdstippen van het jaar. Heeft dit met de vrijheid te maken, met Christus? Rudolf Steiner noemde deze feestdag in zijn antroposofische weekkalender van 1912/13 het "Jezus-Christus" feest.

Literatuur

  • O.a. Florin Lowndes: Der Neujahrstag- ein Logos-Fest? (artikel uit het weekblad Das Goetheanum nr 1- 3 jan. 1993).

De naam Silvester is afkomstig van paus Silvester I, wiens naamdag op 31 dec. valt. Hij was van 314 tot 335 paus en onder zijn pontificaat bekeerde de keizer Constantijn de Grote zich tot het christendom. Silvester zou de keizer zelf in het baptisterium van Late- ranen gedoopt hebben. Als heilige wordt Silvester afgebeeld als paus. Zijn attribuut is een stier die aan zijn voeten ligt. (bron: Prof.Dr.J.J.M. Timmers Christelijke symboliek en iconografie 1978 Bussum)

© Het Zonnejaar 1980 - 2024