menu

Jaarfeesten en de zeven kunsten

Christja Mees-Henny 

Het is het wezen van de fantasie, dat ons steeds weer met onze oerbron in verbinding houdt. Alle grote kunstwerken die ons vanuit het verleden en in het heden geschonken zijn, zijn met hulp van het wezen van de fantasie uit het streven en worstelen ontstaan om een geestelijke werkelijkheid in ruimte, vorm, kleur, klank of beweging voor aardse mensen toegankelijk te maken.

En, voor de beschouwer van deze kunstwerken is het de spirituele kunst van de fantasie die de geestelijke werkelijkheid weer in het kunstwerk weet te herkennen en er uit kan verlossen. In de middeleeuwen vereeuwigden grote kunstenaars de zeven kunsten die door het wezen fantasie geïnspireerd worden in beelden op de kathedraal van Chartres.

Het zijn: Dialectica, retorica, aritmetica, grammatica, geometrie, astronomie en muziek.

De kunsten die in onze tijd tot ons spreken, zijn daaraan verwant:

1. De bouwkunst of architectuur is de projectie naar buiten toe van de wetmatigheden van het fysieke lichaam.


Gaudi, Sacrada Familia, Barcelona

2. De beeldhouwkunst werkt plastisch met vormgevende etherkrachten. Uit innerlijke activiteit worden gedachten immers door de beeldhouwer plastisch uiterlijk in vorm gebracht.


Tilman Riemenschneider, Johannes

3. De schilderkunst komt tot uitdrukking door astrale denk-, gevoels- en wilskrachten. Hoe gelouterd, objectiever en onzelfzuchtiger de schilder werkt, hoe sterker de zuivere geestelijke boodschap imaginatief door de beschouwer te ervaren is. De kunstenaar bewerkt dan met de etherkrachten vandle zon, de krachten van het oorspronkelijke

etherlichaam van de mensheid, dat in de Bijbel als Boom des Levens wordt beschreven. (GA 114, 21-9- 09, Basel)


Raphaël, detail Sixtijnse Madonna

4. De muziek. Muziek is de zuivere geestelijke kunst die aan aardse vorm gebonden is, alleen aan het instrument dat het voortbrengt. Het tilt ons op naar de hogere werelden van de harmonie der sferen. Uit deze klankwereld kan de toehoorder energie putten die hem toestromen vanuit het hogere IK. Een beeld daarvoor is Orpheus die door het spelen op zijn harp de wilde dieren, d.w.z. de hartstochten van het astrale lichaam, vanuit zijn Ik omvormt.


Grünewald, detail Isenheimer Altar

5. Poëzie is de kunst van de Logos waar het Woord magisch scheppend leven verwekkend op de wereld inwerkt. Doordat de 'geestzelf' d.w.z. de geestelijke wereld zelf uit de dichter spreekt, worden krachten ontwikkeld die op mensen een etherisch morele werking hebben.


Muurschildering Pompeii, de dichteres Sappho

6. Dans / euritmie. In deze kunst kunnen kosmische wetmatigheden in het levenslichaam van de mens, door de levensgeest (de levende bewegende geest) zichtbaar en beleefbaar gemaakt worden.


Euritmievoorstelling

7. De sociale kunst. De kunst van het sociale leven is de hoogste kunst. Zij laat de ware gemeenschap van vrije mensen ontstaan. In deze allergrootste van alle kunsten kan de grootse tegenstelling in het nieuwe leven van de mensheid, de tegenstelling tussen individualiteit en gemeenschap, op het hoogste spirituele niveau overbrugd worden.


Pinksterfeest van Het Zonnejaar

Uit eigen ervaringen met meningsverschillen in familie en alle andere samenlevingen weten we dat deze sociale kunst het allermoeilijkste is om te leren en te beoefenen. Daarom is zij toekomstig, hoewel de samenleving steeds weer eist dat we deze kunst al beheersen. Hoewel de in dit boekje opgenomen spreuk uitspreekt:

Dit alleen werkt genezend
wanneer in de spiegel van de mensenziel
de hele gemeenschap ontstaat,
en als in de gemeenschap leeft
de kracht van elk individu
.

dan is dat een grootse waarheid, maar die alleen nog maar in de kiem van het 'geestelijk menszijn' geoefend kan worden.

We hoeven geen Rembrandt, Gaudi, of Rodin te zijn om kunst te maken. Ieder mens draagt het wezen van de fantasie in zich en is een kunstenaar. In alle vormen van organisaties, teamwerk en de kunsten zoals theater, orkest en opleidingen wordt de sociale kunst aangesproken. Daar valt ook het vieren van de jaarfeesten onder.

Als we een jaarfeest vorm willen geven, werken we immers met alle zeven kunsten tegelijk.

  • Vanuit de bouwkunst brengen we de bouwmaterialen aan zoals stenen, doeken, klei, kaarsen en van alles en nog wat.
  • Vanuit de beeldhouwkunst maken we jaarfeestfiguren met de verschillende materialen.
  • Vanuit de schilderkunst brengen we de kleur aan en maken composities.
  • Vanuit de muziek maken we natuurlijk muziek!
  • Vanuit de poëzie vertellen we een verhaal of spreken een gedicht.
  • Vanuit de dans we doen: dans, euritmie of kringspel.
  • Vanuit de sociale kunst proberen we geen ruzie te maken en werken samen met het wezen van de fantasie!

Literatuur:

  • De Kringloop van het jaar en de zeven kunsten

© Het Zonnejaar 1980 - 2024