Het Sinterklaasfeest als levenskunst

Christja Mees-Henny 

Omdat Sint Nicolaas komt in de tijd dat de eerste adventskaars wordt aangestoken, en de verwachting van de komst van het Kerstkind begint, kan hij ook gezien worden als wegbereider voor het Christuskind en behoeder van de hemelse kindervreugde.

Sint Nicolaas kan ook beleefd worden als de beschermer van de jonge creatieve mogelijkheden van het ‘Kind in ons zelf’. Piet is zijn metgezel.

In het Thomas-evangelie lezen we over de kinderen die het Koninkrijk Gods binnen gaan:

“Jezus zag hoe er kleine kinderen gezoogd werden. Hij zei tot zijn leerlingen: Deze kleintjes die gezoogd worden, zijn als zij die het Koninkrijk Gods binnen gaan. Zij zeiden tot hem: Zullen we dan als kinderen het Koninkrijk binnen gaan?

Jezus sprak tot hen: Als jullie de twee één maken, en de binnenkant gelijk aan de buitenkant, en de buitenkant gelijk aan de binnenkant, en het bovenste gelijk aan het onderste, en als jullie het manlijke en het vrouwelijke tot één en het zelfde maken, dan zullen jullie het koninkrijk binnen gaan.”

Het gaat erom het kind in ons zelf te vinden, de heelheid van het kind, het scheppende van het kind. Het kind in ons, is ons hogere Zelf. Het is de tweede mens in ons. Sint Nicolaas heeft die heelheid, met Piet, bereikt , daarom is hij voor zijn omgeving een goed Heiligman, een helend mens, en wordt hij overal samen met het kind afgebeeld, want:

De twee één maken is heel maken.

Buiten gelijk maken aan binnen is heel maken!

Boven gelijk maken aan onder en omgekeerd, is heel maken.

Het vrouwelijke en het manlijke tot één en het zelfde maken is heel maken.

Sint Nicolaas leert ons de levenskunst. De kunst van het heel maken. Is dat niet de missie van de kunst? Twee werelden samen brengen in een kunstvorm die universeel is, maar door ieder individueel ervaren kan worden?

De kunst van leven is: hemel en aarde verbinden. Waarom zouden anders de geschenkjes van Sint en Piet in de schoen van boven naar beneden door de schoorsteen komen vallen?

Zo kunnen we ook de rondgestrooide pepernoten herkennen als het vruchtbare zaad dat Wodan in de Germaanse tijden over de wereld strooide.

Het buiten gelijk maken aan het binnen

Het bewust leren omgaan met surprises en oerbeelden is heel maken.

Een surprise is een uiterlijk geschenkje met een geheime betekenis of oerbeeld er binnen in verborgen. Bijvoorbeeld een suikerhart als uiterlijk beeld van een innerlijke verborgen liefdekracht.

Het omgekeerde kan ook, bijvoorbeeld een geluksvarken van papiermaché, (= een bofkont als oerbeeld) met een lekker marsepeinen varkentje erin verstopt.

Uiterlijk en innerlijk vormen dan een eenheid.

In de suikerbeesten herkennen we de offerdieren die bij de cultus geofferd werden. Voor de verbinding met het hogere worden immers offers gebracht, niet alleen toen, maar ook nu.

De roe kan tot ons gaan spreken als symbool van de vruchtbaarheid (vruchtbaarheidsroede) waarbij het een vraag kan zijn of zij aan de stouten of aan de stoutmoedigen wordt toebedeeld.

De schoen is te begrijpen als schoen van ons eigen lot waarin we staan. We zouden immers niet in andermans schoenen willen staan, en er kan ons ook van alles in de schoenen worden geschoven.

Hoe maken we het bovenste gelijk aan het onderste?

De ideeën en gedachten voor een ander krijgen we via ons hoofd (boven). Om de ideeën uit te voeren hebben we via onze wil handen en voeten nodig (onder). Omgekeerd is het noodzakelijk dat we dat wat we doen (onder), ook begrijpen (boven).

Boven en onder, denken en willen, vormen dan een eenheid, verbonden door het gevoel.

Wat wil het zeggen om het vrouwelijke en het manlijke in een individualiteit tot één en hetzelfde te maken?

De manlijke kwaliteit in ons, uit zich door de activiteit waarmee wij ons naar buiten richten, zoals de activiteit van het geven, het spreken, en de beweging, in de daad. De vrouwelijke kwaliteit in ons leeft in het vermogen van ontvangen, het omvatten, het luisteren, de innerlijke rust en de verbeelding.

Proberen we deze kwaliteiten in ons zelf in evenwicht te brengen, dan proberen we de manlijke en de vrouwelijke kwaliteiten tot één en hetzelfde te maken, namelijk tot androgynie.

Vanuit deze gezichtspunten kunnen we het Sinterklaasfeest als levenskunst ervaren.

• De cadeautjes in de schoen als verrassingen van het lot.
• De transparanten, omdat we de uiterlijke materiële geschenken doorzichtig willen maken zodat het idee wat erin verscholen ligt, herkenbaar wordt door middel van de kunst.
• De beweegbare tekeningen, omdat we feestvieren vanuit het gezichtspunt van de geest, en de geest áltijd in beweging is.
• De zelfgemaakte poppen, omdat poppen idolen of idealen zijn die de ander iets te zeggen hebben.
• Door het omgaan met het Woord beleven wij de ontmoeting met de ander. Vanuit ‘het Woord’ is de schepping immers vanaf den beginne ontstaan, en zo scheppen we steeds opnieuw door en in onze gedichten.

Het Sint Nicolaasfeest is een creatief feest dat we in vele differentiaties vorm kunnen geven, waardoor we bouwen aan het paradijs op aarde voor onze kinderen. Waar kinderen zijn, daar is het gouden Tijdperk, zegt Novalis.

© Het Zonnejaar 1980 - 2024