De Mantel van Sint Maarten

Christja Mees-Henny 

Schutzmantelmadonna, fersco 15e eeuws, Wetzwil ob Herrliberg

De bekendste gebeurtenis uit het leven van Sint Maarten is wel de legende dat hij op een koude winterdag bij de poort van Amiens zijn mantel doorsneed om deze met een bedelaar te delen.

Na de droom waarin die nacht Christus aan hem verscheen, gehuld in de halve mantel die Maarten de bedelaar schonk, besloot Maarten zich te laten dopen en uit het keizerlijke Romeinse leger te treden. Als ridder van Christus wilde hij voortaan door het leven gaan.

In het Romeinse leger was het in die tijd gebruikelijk dat de soldaten zelf een groot deel van hun uitrusting moesten bekostigen. Maarten schonk de bedelaar werkelijk een deel van zichzelf.

Afgezien van de historische toedracht ligt er misschien ook een van kracht vervulde symboliek in dit verhaal besloten.

Vele eeuwen lang zijn mensen geboeid geweest door het voorbeeld van deze daad van Maarten. Vele kunstenaars hebben zich erdoor laten inspireren. In kerken, kathedralen en musea in heel Europa zijn hier vele voorbeelden van te vinden.

Op de meeste afbeeldingen is de mantel van Maarten rood; de kleur van het bloed en van de hartewarmte. Wat is de functie van een mantel? Een mantel omhult. (De mantel der liefde kan onze fouten ’omhullen’).

Maria Im Rosenhag, Martin Schongauer, 15e eeuw, Colmar

Op vele afbeeldingen zien we hoe Maria het Jezuskind onder haar mantel draagt. Vaak draagt zij een blauwe mantel, met een rood onderkleed. Er zijn afbeeldingen waarop te zien is hoe Maria haar beschermende mantel over de mensen heen spreidt om ze tegen zichtbare en onzichtbare vijanden te beschermen.

In Rusland wordt het feest van de eerste sneeuw, Maria Schützmantel, op 14 oktober gevierd. Het is er een belangrijk feest omdat Maria Sofia (Sofia is de alwijsheid van God) het bewustzijn van ons kosmisch menszijn vertegenwoordigt.

Zij is de omhulling van Christus en toont de mensen een toekomstige ontwikkeling: het vermogen om vanuit het geestzelf te leven. Dat wil hier zeggen: leven vanuit de geest en voelen dat Ik en de wereld één zijn onder een kosmische sneeuwmantel.

Het leven van Sint Maarten laat zien dat zijn ziel, evenals de ziel van Maria, de Christuskracht omhulde. Daarom was hij heilig. Vanuit de kosmische liefdeskracht genas hij zieken, deed doden opstaan en dreef duivels uit.

Het wegschenken van deze ’liefdesmantel’ heeft het vermogen te helen. De helft van de mantel is door de kracht van de liefde tóch weer een hele mantel. Liefde wordt nooit minder als zij weggeschonken wordt; steeds meer verwarmt en doorzielt zij de mensen; steeds vult zij zichzelf weer aan.

Om het kleed van Christus werd, zoals in de bijbel wordt verteld, gedobbeld onder het kruis. Dat kleed was in één geheel geweven, het was ondeelbaar.

Christus verscheen in de nacht aan Maarten en maakte duidelijk: "wat ge aan de minste mijner broeders hebt gedaan, hebt ge aan mij gedaan." Maarten schonk zijn mantel aan een bedelaar. Zijn wij niet allen mensen, bedelend om de geest?

Als ik probeer om geen kritiek te hebben maar met verwondering en verbazing de ander waarneem… draag ik bij aan het spinnen van de draden voor de omhulling van Christus.

Als ik probeer met medelijden en liefde om te gaan met een hulpbehoeftige mens… dan draag ik bij aan het weven van de omhulling van Christus.

Als ik probeer te luisteren naar de stem van mijn geweten en daar naar handel… draag ik bij aan het samenstellen en naaien van de omhulling van Christus.

Als ik de poepbroek van mijn kleinkind verschoon, de vloer dweil, mijn huis verzorg… doe ik het zelfde.

Zo simpel is dat. "Small is beautiful."

Literatuur:
Sergej O. Prokofieff: Ewige Individualität
R. Steiner, vrdr. van 14/05/1912, in: GA 133.

© Het Zonnejaar 1980 - 2024